यह आवश्यक नहीं की वरुण कलश से ही पुण्याहवाचन किया जाय, अलग से एक
मिट्टी, तांबा, चाँदि के कलश में जल भरकर व वरुण कलश के साथ ही पूजा करके पुण्याहवाचन
किया जा सकता है । पुण्याहवाचनके दिन आरम्भमें वरुण-कलशके पास जलसे भरा एक कलश भी
रख दें । वरुण-कलशके पूजनके साथ-साथ इसका भी
पूजन करें । पहले वरुण प्रार्थना करें ।
वरुण-प्रार्थना-
ॐ पाशपाणे
नमस्तुभ्यं पद्मिनी जीविनायक । पुण्यावाचनं यावत तावत त्वं सुस्थिरो भव ॥
यजमान
अपनी दाहिनी ओर पुण्याहवाचन-क्र्मके लिये वरण किए युग्म ब्राह्मणोंको, जिनका मुख उत्तर
की ओर हो, बैठा ले । इसके बाद यजमान घुटने टेककर कमलाकार अपने अँगुलियों को फैलाकर
उसमे कलश रखें और उसे अपने सिरसे लगाकर तीन बार प्रणाम करे । आचार्य मंत्र बोले यजमान
आशिर्वाद मांगे-
यजमान- ॐ दीर्घा नागा नद्यो गिरयस्त्रीणि
विष्णुपदानि च । तेनायु:प्रमाणेन पुण्यं पुण्यहं दीर्घमायुरस्तु ॥
ब्राह्मण-
दीर्घमायुरस्तु ।
यजमान-
ॐ दीर्घा नागा..
ब्राह्मण-
दीर्घमायुरस्तु ।
यजमान-
ॐ दीर्घा नागा..
ब्राह्मण-
दीर्घमायुरस्तु ।
यजमान-
ॐ अपां मध्ये स्थिता देवा: सर्वमप्सु प्रतिष्ठतम् । ब्राह्मणनां करे न्यस्ता: शिवा
आपो भवन्तु न: ॥
ॐ शिवा आप: सन्तु । यह कहकर यजमान ब्राह्मणों के हाथमें
जल दे ।
ब्राह्मण-
सन्तु शिवा आप: ।
यजमान-
(पुष्प) लक्ष्मीर्वसति पुष्पेषु लक्ष्मीर्वसति पुष्करे । सा मे वसतु व्ऐ नित्यं सौमनस्यं
सदास्तु मे ॥ सौमनस्यमस्तु ।
ब्राह्मण-
ऽअस्तु सौमनस्यम्’
यजमान-
(अक्षत) अक्षतं चास्तु मे पुण्यं दीर्घमायुर्यशोबलम
। यद्यच्छ्रेयस्करं लोके तत्तदस्तु सदा मम॥ अक्षतं चारिष्टं चास्तु ।
ब्राह्मण-
अस्त्वक्षतमरिष्टं चं’ ।
ऐसा बोलकर ब्राह्मण अक्षतको स्वीकार करें । इसी प्रकार आगे यजमान ब्राह्मणोंके
हाथोंमें चन्दन, अक्षत, पुष्प आदि देता जाय, और ब्राह्मण इन्हें स्वीकार करते हुए यजमानकी
मङ्गल कामना करें ।
यजमान-
(चन्दन) गन्धाः पान्तु ।
ब्राह्मण- सौमङ्गल्यं चास्तु ।
यजमान-
(अक्षत) अक्षताः पान्तु ।
ब्राह्मण- आयुष्यमस्तु ।
यजमान-
(पुष्प) पुष्पाणि पान्तु ।
ब्राह्मण-
सौश्रियमस्तु ।
यजमान-
(सुपारी-पान) सफलताम्बूलानि पान्तु ।
ब्राह्मण-
ऐश्वर्यमस्तु ।
यजमान-
(दक्षिणा) दक्षिणाः पान्तु ।
ब्राह्मण-
बहुदेयं चास्तु ।
यजमान-
(जल) पुनरत्राऽऽप: पान्तु।
ब्राह्मण-
स्वर्चितमस्तु ।
यजमान-
(हाथ जोड़कर)
दिर्घमायुः शान्तिः पुष्टिस्तुष्टिः श्रीर्यशो विद्या विनयो वित्तं बहुपुत्रं बहुधनं
चायुष्यं चास्तु ।
ब्राह्मण-
ऽतथास्तुऽ ॐ दीर्घमायुः शान्तिः पुष्टिस्तुष्टिचास्तु ।
ऐसा
कहकर ब्राह्मण यजमानके सिरपर कलशका जल छिड़ककर निम्नलिखित वचन बोलकर आशीर्वाद दें-
यजमान-
(अक्षत लेकर) यं कृत्वा सर्ववेद-यज्ञ-क्रियाकरण-कर्मारम्भाः शुभाः शोभनाः प्रवर्तन्ते
तमहमोङ्कार मादिं कृत्वा, ऋग-यजु:-
सामा ऽथर्स्जीवा र्वचनं बहुऋषिमतं समनुज्ञातं
भव द्भिरनुज्ञातः पुण्यं पुण्याहं वाचयिष्ये ।
ब्राह्मण-
वाच्यताम् ।
ऐसा
कहकर निम्न मन्त्रोंका पाठ करे –
करोतु स्वस्ति ते ब्रह्मा स्वस्ति
चाऽपि द्विजातय: । सरीसृपाश्च ये श्रेष्ठास्तेभ्यस्ते स्वस्ति सर्वदा ॥ ययातिर्नहुषश्चैव
धुन्धुमारो भगीरथः । तुभ्यं राजर्षयः सर्वे स्वस्ति कुर्वन्तु ते सदा ॥ स्वस्ति तेऽस्तु
द्विपादेभ्यश्चतुष्पादेभ्य एव च । स्वस्त्यस्त्वापादकेभ्यश्च सर्वेभ्य: स्वस्ति ते
सदा ॥ स्वाहा स्वधा शची चैव स्वस्ति कुर्वंतु ते सदा । करोतु स्व्स्ति वेदादिर्नित्यं
तव महामखे ॥ लक्ष्मीररुन्धती चैव कुरुतां स्वस्ति तेऽनघ । असितो देवलश्चैव विश्वामित्रस्तथाङ्गिराः
॥ वसिष्ठः कश्यपश्चैव स्वस्ति कुर्वन्तु ते सदा । धाता विधाता लोकेशो दिशश्च सदिगीश्वराः
॥ स्वस्ति तेऽद्य प्रयच्छन्तु कार्तिकेयश्च षण्मुखः । विवस्वान् भगवान् स्वस्ति कतोतु
तव सर्वदा ॥ दिग्गजाश्चैव चत्वार: क्षितिश्च गगनं ग्रहा:। अधस्ताद् धरणीं चाऽसौ नागो
धारयते हि य: ॥ शेषश्च पन्नगश्रेष्ठ: स्वस्ति तुभ्यं प्रयच्छतु ।
ॐ द्रविणोदाः पिपीषति जुहोत प्रचतिष्ठत
। नेष्ट्रादृतुभिरिष्यत ॥ सविता त्वा सवाना गुं सुवतामग्निर्गृहपतीना गुं सोमो वनस्पतीनाम
। बृहस्पतिर्वाच इन्द्रो ज्यैष्ठ्याय रुद्रः पशुभ्यो मित्रः सत्यो वरुणो धर्मपतीनाम
॥ न तद्रक्षा गुं सि न पिशाचास्तरन्ति देवानामोजः प्रथमज गुं ह्येतत । यो बिभर्ति दाक्षायण
गुं हिरण्य गुं स देवेषु कृणुते दीर्घमायुः स मनुष्येषु कृणुते दीर्घमायुः । उच्चा
ते जातमन्धसो दिविसद्भूम्याददे । उग्र गुं शर्ममहिश्रवः ॥ उपास्मै गायता नरः पवमानायेन्दवे
। अभि देवॉं२ इयक्षते ।
यजमान- व्रतजपनियमतपः स्वाध्यायक्रतुशमदमदयादानविशिष्टानांसर्वेषां
ब्राह्मणानां मनः समाधीयताम् ।
ब्राह्मण-
समाहितमनसः स्मः ।
यजमान-
प्रसीदन्तु भवन्तः ।
ब्राह्मण-
प्रसन्नाः स्मः ।
इसके बाद यजमान पहले से रखे गये दो सकोरोंमेसे पहले सकोरेमें आमके पल्लव
या दूबसे थोड़ा जल कलश से डाले और ब्राह्मण बोलते जाय -
पहले पात्र (सकोरे)
में- ॐ शान्तिरस्तु । ॐ पुष्टिरस्तु । ॐ तुष्टिरस्तु । ॐ वृद्धिरस्तु
। ॐ अविघ्नमस्तु । ॐ आयुष्यमस्तु । ॐ आरोग्यमस्तु ॐ शिवमस्तु । ॐ शिवं कर्मास्तु ।
ॐ कर्म समृद्धिरस्तु । ॐ धर्म समृद्धिरस्तु । ॐ वेद समृद्धिरस्तु । ॐ शास्त्रसमृद्धिरस्तु
। धनधान्य समृद्धिरस्तु । ॐ पुत्रपौत्रसमृद्धिरस्तु । ॐ इष्टसंपदस्तु ।
दूसरे पात्र (सकोरे)
में- ॐ अरिष्ट निरसन मस्तु । ॐ यत्पापं रोगोऽशुभमकल्याणं तद दूरे प्रतिहतमस्तु
।
पुनः पहले पात्र में
- ॐ यच्छ्रेयस्तदस्तु । ॐ उत्तरे कर्मणि विघ्नमस्तु । ॐ उत्तरोत्तर
महरहरभिवृद्धिरस्तु । ॐ उत्तरोत्तराः क्रियाः शुभाः शोभनाः संपद्यंताम । ॐ तिथि करण
मुहुर्त नक्षत्र संपदस्तु । ॐ तिथि करण मुहुर्त नक्षत्र ग्रह लग्नादि देवताः प्रीयंताम
। ॐ तिथिकरणेमुहुर्तनक्षत्रे सग्रहे सलग्ने साधिदैवते प्रीयेताम । ॐ दुर्गा पांचाल्यौ
प्रीयेताम । ॐ अग्निपुरोगा विश्वेदेवाः प्रीयंताम । ॐ इंद्रपुरोगा मरुद्गणाः प्रीयंताम
। ॐ वसिष्ठ पुरोगा ऋषिगणाः प्रीयेताम । ॐ माहेश्वरी पुरोगा उमा मातरः प्रीयेताम । ॐ
अरुंधति पुरोगा एकपत्न्यः प्रीयंताम । ॐ ब्रह्म पुरोगा सर्वे वेदाः प्रीयंताम । ॐ
विष्णु पुरोगा सर्वे देवाः प्रीयंताम । ॐ ऋषयश्छंदास्याचार्या वेदा देवा यज्ञाश्च प्रीयंताम
। ॐ ब्रह्म च ब्राह्मणाश्च प्रीयंताम । ॐ श्रीसरस्वत्यौ प्रीयेताम । ॐ श्रद्धामेधे
प्रीयेताम । ॐ भगवती कात्यायनी प्रीयेताम । ॐ भगवती माहेश्वरी प्रीयेताम । ॐ भगवती
पुष्टिकरी प्रीयेताम । ॐ भगवती तुष्टिकरी प्रीयेताम । भगवती ॐ ऋद्धिकरी प्रीयेताम ।
भगवती वृद्धिकरी प्रीयेताम । ॐ भगवंतौ विघ्नविनायकौ प्रीयेताम । सर्वाः कुलदेवताः प्रीयंताम
। सर्वा ग्रामदेवताः प्रीयंताम । ॐ सर्वा इष्टदेवताः प्रीयन्ताम ।
दूसरे पात्र में-
ॐ हताश्च ब्रह्मद्विषः । ॐ हताश्च परिपंथिनः । ॐ हताश्च कर्मणो विघ्नकर्तारः । ॐ
शत्रवः पराभवं यांतु । ॐ शाम्यंतु घोराणि । ॐ शाम्यंतु पापानि । ॐ शाम्यंत्वीतय । ॐ
शाम्यन्तूपद्रवाः ॥
पहले पात्र में-
ॐ शुभानि वर्धंताम ।
ॐ शिवा आपः संतु ।
ॐ शिवा ऋतवः संतु ।
ॐ शिवा ओषधयः संतु ।
ॐ शिवा
वनस्पतयः संतु ।
ॐ शिवा अतिथयः संतु ।
ॐ शिवा अग्नयः संतु ।
ॐ शिवा आहुतयः संतु ।
ॐ
अहोरात्रे शिवे स्याताम ।
ॐ निकामे निकामे नः पर्जन्यो वर्षतु
फलवत्यो न ओषधयः पच्यन्तां योगक्षेमो नः कल्पताम ॥
ॐ शुक्रांगारक बुध बृहस्पति शनैश्चर
राहु केतु सोम सहितादित्य पुरोगा सर्वे ग्रहाः प्रीयंताम ।
ॐ भगवान नारायणः प्रीयताम
।
ॐ भगवान पर्जन्यः प्रीयताम ।
ॐ भगवान स्वामी महासेनः प्रीयताम्। ॐ पुरोऽनुवाक्यया
यत्पुण्यं तदस्तु ।
ॐ याज्यया यत्पुण्यं तदस्तु ।
ॐ वषट्कारेण यत्पुण्यं तदस्तु ।
ॐ प्रातः सूर्योदये यत्पुण्यं तदस्तु ।
इसके बाद यजमान कलश को कलश के स्थान पर रखकर पहले पात्र में गिराये
गये जल से मार्जन करे । परिवार के लोग भी मार्जन करें । इसके बाद इस जल को घर में चारों
तरफ छिड़क दे । द्वितीय पात्र में जो जल गिराया गया है, उसको घरसे बाहर एकान्त स्थानमें
गिरा दे ।
अब यजमान हाथ जोड़कर ब्राह्मणोंसे प्रार्थना करे -
यजमान-
ॐ एतत्कल्याणयुक्तं पुण्यं पुण्याहं वाचयिष्ये ।
ब्राह्मण-
वाच्यताम ।
इसके बाद यजमान फिरसे हाथ जोड़कर प्रार्थना करे -
यजमान-
ॐ ब्राह्मं पुण्यमहर्यच्च सृष्ट्युत्पादनकारकम ।
(पहली बार) वेदवृक्षोद्भवं नित्यं तत्पुण्याहं ब्रुवन्तु
नः ॥ भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः पुण्याहं
भवन्तो ब्रुवन्तु ।
ब्राह्मण-
ॐ पुण्याहम ।
यजमान-
भो ब्राह्मणाः । मम ...करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः
(दूसरी बार) पुण्याहं भवन्तो ब्रुवन्तु ।
ब्राह्मण-
ॐ पुण्याहम ।
यजमान-
भो ब्राह्मणाः । मम ...करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः
(तीसरी बार) पुण्याहं भवन्तो ब्रुवन्तु ।
ब्राह्मण-
ॐ पुण्याहम ।
ॐ पुनन्तु मा देवजनाः पुनन्तु
मनसा धियः । पुनन्तु विश्वा भूतानि जातवेदः पुनीहि मा ॥
यजमान-
पृथिव्यामुद्धृतायां तु यत्कल्याणं पुरा कृतम ।
(पहली बार) ऋषिभिः सिद्धगन्धर्वैस्तत्कल्याणं ब्रुवन्तु
नः ॥ भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः कल्याणं
भवन्तो ब्रुवन्तु ।
ब्राह्मण-
ॐ कल्याणम ।
यजमान-
भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे
(दूसरी बार) करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः कल्याणं भवन्तो ब्रुवन्तु
।
ब्राह्मण-
ॐ कल्याणम ।
यजमान-
भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे
(तीसरी बार) करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः कल्याणं भवन्तो ब्रुवन्तु
।
ब्राह्मण-
ॐ कल्याणम ।
ॐ यथेमां वाचं कल्याणीमावदानि
जनेभ्यः । ब्रह्मराजन्याभ्या शूद्राय चार्याय च स्वाय चारणाय च । प्रियो देवानां दक्षिणायै
दातुरिह भूयासमयं मे कामः समृद्ध्यतामुप मादो नमतु ।
यजमान-
ॐ सागरस्य तु या ऋद्धिर्महालक्ष्म्यादिभिः कृताः ।
(पहली बार) सम्पूर्णा सुप्रभावा च तामृद्धिं प्रबुवन्तु
नः ॥ भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः ऋद्धिं
भवन्तो ब्रुवन्तु ।
ब्राह्मण-
ॐ ऋद्ध्यताम ।
यजमान-
भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे
(दूसरी बार) करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः ऋद्धिं भवन्तो ब्रुवन्तु
।
ब्राह्मण-
ॐ ऋद्ध्यताम ।
यजमान-
भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे
(तीसरी बार) करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः ऋद्धिं भवन्तो ब्रुवन्तु
।
ब्राह्मण-
ॐ ऋद्ध्यताम ।
ॐ सत्रस्य ऋद्धिरस्यगन्म ज्योतिरमृता
अभूम । दिवं पृथिव्या अध्याऽरुहामाविदाम देवान्त्स्वर्ज्योतिः ॥
यजमान-
ॐ स्वस्तिस्तु याऽविनाशाख्या पुण्यकल्याणवृद्धिदा ।
(पहली बार) विनायकप्रिया नित्यं तां च स्वस्तिं ब्रुवन्तु
नः ॥ भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे करिष्यमाणाय अमुककर्मणे स्वस्ति
भवन्तो ब्रुवन्तु ।
ब्राह्मण-
ॐ आयुष्मते स्वस्ति ।
यजमान-
भो ब्राह्मणाः! मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे
(दूसरी बार) करिष्यमाणाय अमुककर्मणे स्वस्ति भवन्तो ब्रुवन्तु
।
ब्राह्मण-
ॐ आयुष्मते स्वस्ति ।
यजमान-
भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे
(तीसरी बार) करिष्यमाणाय अमुककर्मणे स्वस्ति भवन्तो ब्रुवन्तु
।
ब्राह्मण-
ॐ आयुष्मते स्वस्ति ।
ॐ स्वस्ति न इन्द्रो वृद्धश्रवाः
स्वस्ति नः पूषा विश्ववेदाः । स्वस्ति नस्तार्क्ष्यो अरिष्टनेमिः स्वस्ति नो बृहस्पतिर्दधातु
।
यजमान-
ॐ समुद्रमथनाज्जाता जगदानन्दकारिका ।
(पहली बार) हरिप्रिया च माङ्गल्या तां श्रियं च ब्रुवन्तु
नः ॥ भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः श्रीरस्तु
इति भवन्तो ब्रुवन्तु ।
ब्राह्मण-
ॐ अस्तु श्रीः ।
यजमान-
भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे
(दूसरी बार) करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः श्रीरस्तु इति भवन्तो
ब्रुवन्तु ।
ब्राह्मण-
ॐ अस्तु श्रीः ।
यजमान-
भो ब्राह्मणाः । मम सकुटुम्बस्य सपरिवारस्य गृहे
(तीसरी बार) करिष्यमाणस्य अमुककर्मणः श्रीरस्तु इति भवन्तो
ब्रुवन्तु ।
ब्राह्मण-
ॐ अस्तु श्रीः । ॐ श्रीश्च ते लक्ष्मीश्च पत्न्यावहोरात्रे पार्श्वे नक्षत्राणि
रूपमश्विनौ व्यात्तम । इष्णन्निषानामुं म इषाण सर्वलोकं म इषाण ॥
यजमान-
ॐ मृकण्डुनोरायुर्यद् ध्रुवलोमशयोस्तथा । आयुषा तेन संयुक्ता जीवेम शरदः शतम ॥
ब्राह्मण-
ॐ शतं जीवन्तु भवन्तः । ॐ शतमिन्नु शरदो अन्ति देवा यत्रा नश्चक्रा जरसं तनूनाम ।
पुत्रासो यत्र पितरो भवन्ति मा नो मध्या रीरिषतायुर्गन्तोः ॥
यजमान-
ॐ शिवगौरीविवाहे या या श्रीरामे नृपात्मजे । धनदस्य गृहे या श्रीरस्माकं सास्तु सद्मनि
॥
ब्राह्मण-
ॐ अस्तु श्रीः ।
ॐ मनसः काममाकूतिं वाचः सत्यमशीय
। पशूना रूपमन्नस्य रसो यशः श्रीः श्रयतां मयि स्वाहा ॥
यजमान-
प्रजापतिर्लोकपालो धाता ब्रह्मा च देवराट । भगवाञ्छाश्वतो नित्यं नो वै रक्षतु सर्वतः
॥
ब्राह्मण-
ॐ भगवान प्रजापतिः प्रीयताम ।
ॐ प्रजापते न त्वदेतान्यन्यो विश्वा
रूपाणि परि ता बभूव । यत्कामास्ते जुहुमस्तन्नो अस्तु वय स्याम पतयो रयीणाम ॥
यजमान - आयुष्मते स्वस्तिमते यजमानाय
दाशुषे । श्रिये दत्ताशिषः सन्तु ऋत्विग्भिर्वेदपारगैः ॥ देवेन्द्रस्य यथा स्वस्ति
यथा स्वस्तिगुरोर्गृहे । एकलिङ्गेः यथा स्वस्ति तथा स्वस्ति सदा मम ॥
ब्राह्मण-
ॐ आयुष्मते स्वस्ति ।
ॐ प्रति पन्थामपद्महि स्वस्तिगामनेहसम
।
येन विश्वाः परि द्विषो वृणक्ति
विन्दते वसु ॥
ॐ पुण्याहवाचनसमृद्धिरस्तु ॥
यजमान-
अस्मिन पुण्याहवाचने न्यूनातिरिक्तो यो विधिरुप विष्टब्राह्मणानां वचनात श्रीमहागणपति प्रसादाच्च परिपूर्णोऽस्तु
।
दक्षिणाका संकल्प - कृतस्य पुण्याहवाचनकर्मणः
समृद्ध्यर्थं पुण्याहवाचकेभ्यो ब्राह्मणेभ्य इमां दक्षिणां विभज्य अहं दास्ये ।
ब्राह्मण-
ॐ स्वस्ति ।
अभिषेक
पुण्याहवाचनोपरान्त कलशके जलको पहले पात्रमें गिरा ले । अविधुर ब्राह्मण
उत्तर या पश्चिम मुख होकर दूब और पल्लव के द्वारा इस जल से यजमान का अभिषेक करे । अभिषेक
के समय यजमान अपनी पत्नीको बायीं तरफ कर ले । परिवार भी वहाँ बैठ जाय । अभिषेक के मन्त्र
निम्नलिखित हैं-
ॐ पय: पृथिव्यां पय ओषधीषु पयो
दिव्यन्तरिक्षे पयो धा: । पयस्वती: प्रदिश: सन्तु मह्यम्॥
ॐ पञ्च नद्य: सरस्वतीमपि यन्ति
सस्रोतस: । सरस्वती तु पञ्चधा सो देशे भवत्सरित्॥
ॐ वरुणस्योत्तम्भनमसि वरुण्स्य
स्कम्भसर्जनी स्थो वरुण्स्य ऋतसदनमा सीद ॥
ॐ पुनन्तु म देवजना: पुनन्तु मनसा
धिय: । पुनन्तु विश्वा भूतानि जातवेद: पुनीहि मा ॥
ॐ देवस्य त्वा सवितु: प्रसवेऽश्विनोर्बाहुभ्यां
पूष्णो हस्ताभ्याअम्। सरस्वत्यै वाचो यन्तुर्यन्त्रिये दधामि बृहस्पतेष्ट्वा साम्राज्येनाभिषिञ्चाम्यसौ
।
ॐ देवस्य त्वा सवितु: प्रसवेऽश्विनोर्बाहुभ्यां
पूष्णो हस्ताभ्याम् । अश्विनोर्भैषज्येन तेजसे ब्रह्मवर्चसायाभि षिञ्चामि सरस्वत्यै
भैषज्येन वीर्यायान्नाद्यायाभि षिञ्चामीन्द्रस्येन्द्रियेण बलाय श्रियै यशसेऽभि षिञ्चामि
॥ ॐ विश्वानि देव सवितर्दुरितानि परा सुव । यद्भद्रं तन्न आ सुव ॥ ॐ धामच्छदग्निरिन्द्रो
ब्रह्मा देवो बृहस्पति: । सचेतसो विश्वे देवा यज्ञं प्रावन्तु न: शुभे ॥
द्यौः शान्तिरन्तरिक्ष ग्वँग शान्तिः
पृथिवी शान्तिरापः शान्तिरो षधयः शान्तिः। वनस्पतयः शान्तिर्विश्वे देवाः शान्तिर्ब्रह्म
शान्तिः सर्व ग्वँग शान्तिः शान्तिरेव शान्तिः सा मा शान्तिरेधि॥ यतो यतः समीहसे ततो
नो अभयं कुरु। शन्नः कुरु प्रजाभ्योऽभयं नः पशुभ्यः ॥ सुशान्तिर्भवतु॥
दक्षिणादान- ॐ अद्य...कृतैतत्पुण्याहवाचनकर्मण: साड़्गतासिद्ध्यर्थं
तत्सम्पूर्णफलप्राप्त्यर्थं च पुण्याहवाचकेभ्यो ब्राह्मणेभ्यो यथाशक्ति मनसोद्दिष्टां
दक्षिणां विभज्य दातुमहमुत्सृजे ।
॥ इति ॥
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
